Βιολογική καλλιέργεια: ένα ισχυρό αντίδοτο στην οικονομική κρίση
Ένα από τα βασικότερα διδάγματα που αντλούμε από τη διανυόμενη διεθνή οικονομική κρίση είναι πως δεν νοείται υγιής ανάπτυξη όταν αυτή προσανατολίζεται στην επίτευξη βραχυπρόθεσμων οικονομικών στόχων. Αντίθετα, μια προσεγμένη παραγωγική διαδικασία που θέτει τη διατηρησιμότητα πάνω από τον οπορτουνισμό επιτρέπει την αποφυγή κλονισμών, ανάλογων με αυτούς που συνταράσσουν το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα. Μια τέτοια παραγωγική διαδικασία βασίζεται σε διαχρονικές αξίες που δεν επιτρέπουν να θυσιάζεται το αύριο για το σήμερα.
Έτσι είδαμε για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες τράπεζες που επέλεξαν να αγνοήσουν αυτές τις αξίες, επιδιδόμενες στη απλόχερη διοχέτευση δανείων σε καταναλωτές για απόκτηση στέγης, σε τιμές παραφουσκωμένες -ακριβώς λόγω της απλοχεριάς των τραπεζών- να πληρώνουν το τίμημα της επιλογής τους να επιδιώξουν το βραχυπρόθεσμος κέρδος. Με ανάλογο τρόπο μπορεί να θεωρηθεί πως λειτουργούν και άλλοι κλάδοι της οικονομίας, με τον ένα να αλληλοεπιδρά στον άλλο, με αποτέλεσμα, οι συνέπειες των όποιων ευκαιριακών επιλογών να μην επηρεάζουν μόνο αυτούς μεσοπρόθεσμα αλλά να συμπαρασύρουν και άλλους κλάδους.
Έχοντας αυτά κατά νου, δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε πως η βιολογική καλλιέργεια αποτελεί ακριβώς εκείνο το είδος της οικονομικής δραστηριότητας που θωρακίζει όχι μόνο τους εργαζομένους και δραστηριοποιούμενους σε αυτή αλλά συνάμα τη δυνατότητα παραγωγής τροφίμων και το περιβάλλον, την αειφορία και ό,τι αυτά συνεπάγονται. Ειδικά για την Κύπρο, όπου μετά την ανεξαρτησία και ειδικότερα μετά το 1974 εφαρμόστηκε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που βασίστηκε στην ευκαιριακή εκμετάλλευση συγκυριών στη διεθνή αγορά, η ανάγκη συνειδητοποίησης αυτών των αξιών είναι επιτακτική, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπ’ όψιν τα αδιέξοδα στα οποία οδήγησε το μοντέλο αυτό. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα πως η κυπριακή οικονομία κατάφερε να «αναπτυχθεί» επιτρέποντας χάριν της βραχυπρόθεσμης αύξησης των κερδών ορισμένων επιχειρήσεων την άναρχη δραστηριοποίησή τους π.χ. στον τουρισμό ή την ανάπτυξη γης. Αυτού του είδους η οικονομική δραστηριότητα κανιβάλισε εις βάρος της αειφορίας, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις μακροπρόθεσμα. Έτσι βλέπουμε σήμερα τιους φόβους για μια ακόμη απότομη πτώση των τουριστικών αφίξεων και κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας να αναβιώνουν.
Η πιθανότητα πραγματοποίησης τέτοιων σεναρίων ωστόσο, αυξάνουν τους φόβους ότι η αντιμετώπισή τους μπορεί να ωθήσει την πολιτεία στη λήψη εξίσου ευκαιριακών μέτρων για αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων που θα ακολουθήσουν με εξίσου ευκαιριακές συνταγές όπως αυτές που προκάλεσαν την κρίση. Θα ακουστούν π.χ. φωνές στην Κύπρο για πολεοδομικές χαλαρώσεις ώστε να δοθεί ώθηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα, τη λειτουργία τουριστικών μονάδων, ή στο εξωτερικό για την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων χάριν της μείωσης δήθεν του κόστους παραγωγής τροφίμων ή την εκτέλεση έργων για προληπτική αντιμετώπιση της ανεργίας βραχυπρόθεσμα που θα έχουν όμως μακροπρόθεσμες αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον. Με άλλα λόγια, αυτές οι φωνές θα ζητήσουν να θυσιαστεί το αύριο για χάριν του σήμερα, που θυσιάστηκε νωρίτερα για χάριν του χτες.
Συνεπώς, είναι εδώ που σήμερα καλείται η πολιτεία όπως επιδείξει την απαιτούμενη υπευθυνότητα στη διαχείριση της κρίσης. Αν επιθυμεί να κάνει τα πράγματα σωστά τότε θα πρέπει να αποφασίσει να κάνει τα σωστά πράγματα. Θα πρέπει να δώσει έμφαση στην αειφορία, να αποφύγει τους βραχυπρόθεσμους ευκαιριακούς σχεδιασμούς, επενδύοντας στο μέλλον.
Μια σημαντική επένδυση όμως στο μέλλον είναι η στροφή στη βιολογική καλλιέργεια. Κι αυτό γιατί στη φύση της, η βιολογική γεωργοκτηνοτροφία βασίζεται στη διατήρηση των φυσικών πόρων και όχι στην ανάλωσή τους, στην επένδυση του σήμερα για το αύριο και όχι τη θυσία του αύριο για το σήμερα. Αυτό επιτυγχάνεται διότι η βιολογική καλλιέργεια δεν στοχεύει στην πάση θυσία αύξηση της παραγωγής, με τη χρήση χημικών λιπασμάτων, εντομοκτόνων, μυκητοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και παρασιτοκτόνων, ουσίες που εν συνεχεία επιβαρύνουν το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Η βιολογική καλλιέργεια δεν παράγει προϊόντα τα οποία χάριν της γεύσης και της εμφάνισης εμπλουτίζονται με πρόσθετα, βελτιωτικά και χρωστικές ουσίες, οι οποίες έχουν βλαβερές παρενέργειες στην υγεία. Δεν μετατρέπει τον καταναλωτή σε πειραματόζωο προσφέροντας σε αυτόν γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, οι επιπτώσεις της κατανάλωσης ή της καλλιέργειας των οποίων στην ανθρώπινη υγεία και το οικοσύστημα δεν έχουν ακόμη διαπιστωθεί. Δεν στερεί στον καταναλωτή εκείνες τις θρεπτικές ουσίες που είναι σε θέση να παραγάγει η φύση. Με άλλα λόγια, η βιολογική καλλιέργεια σέβεται και το περιβάλλον και τον άνθρωπο, αναγνωρίζοντας την αξία που έχει το πρώτο για τον δεύτερο.
Σήμερα, γίνεται ολοένα και περισσότερο κατανοητό σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου πως το κλειδί για την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα είναι η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Η βιολογική καλλιέργεια, ως αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας που ενσωματώνει την προστασία του περιβάλλοντος στις αρχές της, αποτελεί συνεπώς μοναδική ευκαιρία για θωράκιση της οικονομίας και κοινωνίας από μελλοντικούς κραδασμούς μακροπρόθεσμα.
Για τούτο, η κυπριακή πολιτεία θα πρέπει να αναγνωρίσει τη σημασία που έχει η βιολογική καλλιέργεια για την κυπριακή κοινωνία, την οικονομία και το φυσικό περιβάλλον της νήσου, ιδιαίτερα δεδομένων της γενικότερης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που επέφερε το άναρχο αναπτυξιακό μοντέλο που εφαρμόστηκε από την ανεξαρτησία και μετά. Θα πρέπει να εγκύψει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι βιοκαλλιεργητές -που αποτελούν αντικίνητρα για πολλούς παραγωγούς που ενδιαφέρονται να ενταχθούν στη βιοκαλλιέργεια. Τέτοια προβλήματα αποτελούν οι διακρίσεις στην αγορά βιολογικών προϊόντων από το κράτος, οι αυστηρές προϋποθέσεις για σχηματισμό ομάδων παραγωγών από βιοκαλλιεργητές δεδομένου ότι παρά την περιορισμένη τους παραγωγή και περιορισμένο τους αριθμό, ισχύουν για αυτούς ακριβώς οι ίδιοι κανονισμοί όπως για τους συμβατικούς παραγωγούς. Η επίλυση αυτών θα έχει μια ευεργετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα, θα ενδυναμώσει τον κοινωνικό ιστό και θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος.
Έτσι είδαμε για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες τράπεζες που επέλεξαν να αγνοήσουν αυτές τις αξίες, επιδιδόμενες στη απλόχερη διοχέτευση δανείων σε καταναλωτές για απόκτηση στέγης, σε τιμές παραφουσκωμένες -ακριβώς λόγω της απλοχεριάς των τραπεζών- να πληρώνουν το τίμημα της επιλογής τους να επιδιώξουν το βραχυπρόθεσμος κέρδος. Με ανάλογο τρόπο μπορεί να θεωρηθεί πως λειτουργούν και άλλοι κλάδοι της οικονομίας, με τον ένα να αλληλοεπιδρά στον άλλο, με αποτέλεσμα, οι συνέπειες των όποιων ευκαιριακών επιλογών να μην επηρεάζουν μόνο αυτούς μεσοπρόθεσμα αλλά να συμπαρασύρουν και άλλους κλάδους.
Έχοντας αυτά κατά νου, δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε πως η βιολογική καλλιέργεια αποτελεί ακριβώς εκείνο το είδος της οικονομικής δραστηριότητας που θωρακίζει όχι μόνο τους εργαζομένους και δραστηριοποιούμενους σε αυτή αλλά συνάμα τη δυνατότητα παραγωγής τροφίμων και το περιβάλλον, την αειφορία και ό,τι αυτά συνεπάγονται. Ειδικά για την Κύπρο, όπου μετά την ανεξαρτησία και ειδικότερα μετά το 1974 εφαρμόστηκε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που βασίστηκε στην ευκαιριακή εκμετάλλευση συγκυριών στη διεθνή αγορά, η ανάγκη συνειδητοποίησης αυτών των αξιών είναι επιτακτική, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπ’ όψιν τα αδιέξοδα στα οποία οδήγησε το μοντέλο αυτό. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα πως η κυπριακή οικονομία κατάφερε να «αναπτυχθεί» επιτρέποντας χάριν της βραχυπρόθεσμης αύξησης των κερδών ορισμένων επιχειρήσεων την άναρχη δραστηριοποίησή τους π.χ. στον τουρισμό ή την ανάπτυξη γης. Αυτού του είδους η οικονομική δραστηριότητα κανιβάλισε εις βάρος της αειφορίας, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις μακροπρόθεσμα. Έτσι βλέπουμε σήμερα τιους φόβους για μια ακόμη απότομη πτώση των τουριστικών αφίξεων και κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας να αναβιώνουν.
Η πιθανότητα πραγματοποίησης τέτοιων σεναρίων ωστόσο, αυξάνουν τους φόβους ότι η αντιμετώπισή τους μπορεί να ωθήσει την πολιτεία στη λήψη εξίσου ευκαιριακών μέτρων για αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων που θα ακολουθήσουν με εξίσου ευκαιριακές συνταγές όπως αυτές που προκάλεσαν την κρίση. Θα ακουστούν π.χ. φωνές στην Κύπρο για πολεοδομικές χαλαρώσεις ώστε να δοθεί ώθηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα, τη λειτουργία τουριστικών μονάδων, ή στο εξωτερικό για την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων χάριν της μείωσης δήθεν του κόστους παραγωγής τροφίμων ή την εκτέλεση έργων για προληπτική αντιμετώπιση της ανεργίας βραχυπρόθεσμα που θα έχουν όμως μακροπρόθεσμες αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον. Με άλλα λόγια, αυτές οι φωνές θα ζητήσουν να θυσιαστεί το αύριο για χάριν του σήμερα, που θυσιάστηκε νωρίτερα για χάριν του χτες.
Συνεπώς, είναι εδώ που σήμερα καλείται η πολιτεία όπως επιδείξει την απαιτούμενη υπευθυνότητα στη διαχείριση της κρίσης. Αν επιθυμεί να κάνει τα πράγματα σωστά τότε θα πρέπει να αποφασίσει να κάνει τα σωστά πράγματα. Θα πρέπει να δώσει έμφαση στην αειφορία, να αποφύγει τους βραχυπρόθεσμους ευκαιριακούς σχεδιασμούς, επενδύοντας στο μέλλον.
Μια σημαντική επένδυση όμως στο μέλλον είναι η στροφή στη βιολογική καλλιέργεια. Κι αυτό γιατί στη φύση της, η βιολογική γεωργοκτηνοτροφία βασίζεται στη διατήρηση των φυσικών πόρων και όχι στην ανάλωσή τους, στην επένδυση του σήμερα για το αύριο και όχι τη θυσία του αύριο για το σήμερα. Αυτό επιτυγχάνεται διότι η βιολογική καλλιέργεια δεν στοχεύει στην πάση θυσία αύξηση της παραγωγής, με τη χρήση χημικών λιπασμάτων, εντομοκτόνων, μυκητοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και παρασιτοκτόνων, ουσίες που εν συνεχεία επιβαρύνουν το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Η βιολογική καλλιέργεια δεν παράγει προϊόντα τα οποία χάριν της γεύσης και της εμφάνισης εμπλουτίζονται με πρόσθετα, βελτιωτικά και χρωστικές ουσίες, οι οποίες έχουν βλαβερές παρενέργειες στην υγεία. Δεν μετατρέπει τον καταναλωτή σε πειραματόζωο προσφέροντας σε αυτόν γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, οι επιπτώσεις της κατανάλωσης ή της καλλιέργειας των οποίων στην ανθρώπινη υγεία και το οικοσύστημα δεν έχουν ακόμη διαπιστωθεί. Δεν στερεί στον καταναλωτή εκείνες τις θρεπτικές ουσίες που είναι σε θέση να παραγάγει η φύση. Με άλλα λόγια, η βιολογική καλλιέργεια σέβεται και το περιβάλλον και τον άνθρωπο, αναγνωρίζοντας την αξία που έχει το πρώτο για τον δεύτερο.
Σήμερα, γίνεται ολοένα και περισσότερο κατανοητό σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου πως το κλειδί για την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα είναι η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Η βιολογική καλλιέργεια, ως αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας που ενσωματώνει την προστασία του περιβάλλοντος στις αρχές της, αποτελεί συνεπώς μοναδική ευκαιρία για θωράκιση της οικονομίας και κοινωνίας από μελλοντικούς κραδασμούς μακροπρόθεσμα.
Για τούτο, η κυπριακή πολιτεία θα πρέπει να αναγνωρίσει τη σημασία που έχει η βιολογική καλλιέργεια για την κυπριακή κοινωνία, την οικονομία και το φυσικό περιβάλλον της νήσου, ιδιαίτερα δεδομένων της γενικότερης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που επέφερε το άναρχο αναπτυξιακό μοντέλο που εφαρμόστηκε από την ανεξαρτησία και μετά. Θα πρέπει να εγκύψει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι βιοκαλλιεργητές -που αποτελούν αντικίνητρα για πολλούς παραγωγούς που ενδιαφέρονται να ενταχθούν στη βιοκαλλιέργεια. Τέτοια προβλήματα αποτελούν οι διακρίσεις στην αγορά βιολογικών προϊόντων από το κράτος, οι αυστηρές προϋποθέσεις για σχηματισμό ομάδων παραγωγών από βιοκαλλιεργητές δεδομένου ότι παρά την περιορισμένη τους παραγωγή και περιορισμένο τους αριθμό, ισχύουν για αυτούς ακριβώς οι ίδιοι κανονισμοί όπως για τους συμβατικούς παραγωγούς. Η επίλυση αυτών θα έχει μια ευεργετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα, θα ενδυναμώσει τον κοινωνικό ιστό και θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου